Program Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 został zamknięty i rozliczony. Komisja Europejska wydała zgodę na przekazanie płatności końcowej. To blisko 120 mln euro, które teraz zasilą budżet państwa.
"Programy operacyjne rozliczane są w etapach. Do tej pory, w trakcie trwania Programu Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, otrzymaliśmy z Komisji Europejskiej ponad 2 mld euro refundacji. Kwota 120 mln euro to transza końcowa - ostatnie 5% alokacji EFRR w programie, której przekazanie zależy od pomyślnego wyniku audytu końcowego KE. Można powiedzieć, że zdaliśmy go na 5tkę" - wyjaśnia Adam Hamryszczak, wiceminister inwestycji i rozwoju.
"Wypłata z Komisji oznacza także, że w pełni wykorzystaliśmy wszystkie środki dostępne w Programie. To niewątpliwy sukces, szczególnie jeśli popatrzymy na Program nie przez pryzmat kwot, a efektów inwestycji, które udało się w tym czasie zrealizować" - dodaje wiceminister.
Wsparcie dla Polski Wschodniej
Program Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 stanowił dodatkowe wsparcie dla pięciu wschodnich województw kraju: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego i podkarpackiego. Całkowity budżet programu wyniósł blisko 2,4 mld euro. Wsparcie skierowano na rozwój uczelni i działalność naukową, infrastrukturę drogową i informatyczną, rozwój turystyki i promocji. Na projekty zrealizowane z PO RPW przeznaczono 2,7 mld euro ze środków Unii Europejskiej (Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego) oraz krajowych środków publicznych.
Pozwoliło to na: stworzenie 2,4 tys. nowych miejsc pracy, pożyczki i poręczenia dla 2,9 tys. małych i średnich firm, unowocześnienie infrastruktury 21 szkół wyższych, przygotowanie 650 nowych i zmodernizowanych laboratoriów na uczelniach i w firmach, oraz zakupienie 423 sztuk taboru dla komunikacji miejskiej w miastach wojewódzkich makroregionu. Wszystkie te inwestycje zbudowały solidne podstawy do dalszego rozwoju makroregionu i zwiększyły jego atrakcyjność inwestycyjną.
Zrealizowane inwestycje
Dzięki dotacjom Programu Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013:
- Wzrósł potencjał naukowo-badawczy uczelni i szkół wyższych. Z pomocą PO RPW zbudowano i zmodernizowano ponad 70 obiektów. Utworzono ok. 70 nowych kierunków studiów i specjalizacji oraz ok. 300 etatów badawczych. Zawarto też ok. 300 porozumień o strategicznej współpracy między uczelniami a firmami. Dofinansowanie z programu umożliwiło zakup wyposażenia naukowo-dydaktycznego o wartości ponad 850 mln zł. Wśród uczelni objętych wsparciem PO RPW jest Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, który m.in. dzięki realizacji projektu pn. „Utworzenie bazy aparaturowej na rzecz Centrum Badań Innowacyjnych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku” uzyskał prestiżowy tytuł jednego z 10 Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących (KNOW) na lata 2013-2017
- Dofinansowano powstanie lub rozbudowę 12 parków przemysłowych, naukowo-technologicznych lub inkubatorów, które poprzez specjalistyczne wsparcie i udostępnianie infrastruktury badawczej, pomagają firmom rozwijać skrzydła. Z ich usług skorzystało do tej pory ok. 1530 przedsiębiorstw. Pieniądze z PO RPW umożliwiły przygotowanie ponad 400 ha terenów pod inwestycje. Swój biznes ulokowało na nich już 95 firm (w większości działających w branżach innowacyjnych), tworząc nowe miejsca pracy.
- Z preferencyjnych pożyczek i poręczeń skorzystało ok. 2,9 tys. firm (w tym 2,5 tys. mikroprzedsiębiorstw). Umożliwiły one przedsiębiorstwom pozyskanie nowoczesnych technologii, zakup nowego sprzętu, modernizację obiektów oraz zwiększenie zatrudnienia.
- Ponad 2 tys. przedsiębiorców i ponad 400 przedstawicieli samorządów wzięło udział w 185 międzynarodowych wydarzeniach promocyjnych. Zaowocowało to zawarciem blisko tysiąca kontraktów na łączną kwotę prawie 440 mln zł, wzrostem eksportu firm o 41 proc., sprzedaży o 20%, a produkcji o 17%. Pozwoliło to również na zatrudnienie ponad 470 pracowników, z czego większość to mieszkańcy Polski Wschodniej. PO RPW wspierał również rozwój ośrodków kongresowo-wystawienniczych (Lublin, Kielce, Ostróda, Rzeszów) oraz klastrów (15 klastrów z branż: turystyka, budownictwo, informatyka, branża metalowa, e-usługi, energetyka).
- Poprawiła się mobilność mieszkańców miast wojewódzkich Polski Wschodniej. Rozbudowano infrastrukturę, kupiono nowoczesne autobusy, trolejbusy i tramwaje (łącznie 423 sztuk taboru) oraz wdrożono inteligentne systemy transportu miejskiego (m.in. monitoring ruchu miejskiego, informacja, e-bilety).
- Wybudowano i przebudowano łącznie 353 km dróg w tym obwodnice dla 20 miast. Zbudowano dwa mosty na Wiśle – w Kamieniu (łączy woj. lubelskie i mazowieckie), w Połańcu (woj. świętokrzyskie i podkarpackie), oraz na Wisłoku w Rzeszowie.
- W pięciu województwach zbudowano sieć szerokopasmową, co pozwoliło na zapewnienie dostępu do szybkiego Internetu mieszkańcom oraz działającym na terenie makroregionu przedsiębiorcom i instytucjom. Przeprowadzono także szkolenia dla ponad 8 tys. osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym.
- Utworzono Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo, liczący 2 tys. km. To nie tylko odpowiednio przygotowane i oznakowane trasy rowerowe, Miejsca Obsługi Rowerzystów, łańcuch atrakcji przyrodniczych i kulturalnych, ale i szereg możliwości dla przedsiębiorców, którzy mogą rozwijać swoją działalność wokół szlaku (więcej: www.greenvelo.pl).
Program Polska Wschodnia 2014-2020
Następcą Programu Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 jest Program Polska Wschodnia 2014-2020. Nie jest on jednak bezpośrednią kontynuacją PO RPW – w większym stopniu przewidziano w nim bezpośrednie wsparcie dla firm. Z Programu dofinansowywane są projekty nastawione na biznes: aktywizacja start-upów, wdrażanie innowacji, zdobywanie zagranicznych rynków, tworzenie produktów sieciowych, wykorzystanie wzornictwa przemysłowego oraz projekty infrastrukturalne: drogi, ekologiczny transport miejski, koleje. Budżet programu to 2 mld euro.